‘Nieuwsgierig Aagje’ wordt gezegd van meisjes (en vrouwen) die graag alles willen weten. Het wordt zelden gezegd van mannen. Misschien omdat mannen niet nieuwsgierig zijn of hun nieuwsgierigheid beter weten te bedwingen? Hoe dan ook, bestaat de uitdrukking al sinds het midden van de zeventiende eeuw.
Constantijn Huygens schreef in 1653 de klucht Trijntje Cornelis. Dit verhaal ging ver een schippersvrouw die met haar man van Zaandam naar Antwerpen voer en daar allerlei avonturen beleefde, terwijl haar man Klaas en de knecht Kees de lading ontschepen.
Trijntje is nieuwsgierig naar de stad en komt op die manier terecht bij een kathedraal waar een preek in het Antwerps wordt gehouden. Omdat ze daar niets van begrijpt loopt ze verder en komt uiteindelijk terecht bij een hoer genaamd Marie. Die voert haar dronken en samen met haar pooier Francisco ontdoet zij Trijntje van haar kleding en sieraden. Trijntje krijgt een versleten pagekostuum aan en ze wordt op een mestvaalt gegooid. Dankzij een nachtwaker komt Trijntje weer bij het schip van haar man terecht en wordt daar opgevangen door Kees. Samen bedenken ze een list: Trijntje moet gewoon bij Klaas in bed kruipen alsof er niets gebeurd is. Dan gaat Kees ‘s ochtends de stad in en zoekt Marie en Francisco. Als hij ze gevonden heeft, neemt hij ze mee naar het schip. Daar krijgen ze een pak slaag, worden van hun kleding ontdaan en alles is weer goed.
Trijntje was nieuwsgierig, maar heette geen Aagje
Aagje werd twee jaar later pas genoemd in een verhaal van Abraham Bormeester dat werd gebundeld in een boek van de Amsterdamse dichter Jan Zoet. De titel van dit verhaal: Kluchtigh Avontuurtje van’t Nieuwsgierigh Aegje van Enckhuysen.
Het verhaal lijkt veel op dat van Trijntje Cornelis. Mogelijk zijn deze twee verhalen met elkaar verward en spreken we daarom van een nieuwsgierig aagje en niet van een nieuwsgierig trijntje.
Spreekwoorden zijn de kers op de taart van de Nederlandse taal, de krenten in de pap, zogezegd. Iedere week wil ik een spreekwoord behandelen. Voel je vrij om een spreekwoord aan te dragen als je wil weten waar het vandaan komt. Dan ga ik op onderzoek. Bekijk alle spreekwoorden.
Plaatje: Dmitry Ratushny
Leuke zedenschets(?) over Trijntje. Mijn moeder noemde mij vroeger vaak een nieuwsgierig Aagje. Uitzonderlijk begrijp ik uit je tekst.