WhatsApp
Telefoon

Spreekwoord 48: graan

door | 29 november 2016 | Overige, Spreekwoorden 2016 | 3 reacties

Blind høne kan også finde korn. Ik vond dit spreekwoord op een site die het Deens promoot. Het betekent: een blinde hen kan ook graan vinden. Ik vind dat een interessantere versie dan onze versie: het geluk is met de dommen. Het valt op dat graan vaak in verband gebracht wordt met oneerlijkheid. Kijk maar naar dit spreekwoord: er is geen molenaarshaan of hij at wel gestolen graan.

Molen de Hoop in het oude Dorp verkoopt meel en graan

Molen de Hoop in het oude Dorp verkoopt meel en graan


Vroeger waren er veel korenmolens. Deze molens waren vaak banmolens, wat wil zeggen dat de burgers een molen toegewezen kregen waar zij met hun graan naar toe moesten om er meel van te maken. Ze mochten niet naar een andere molen en ze mochten ook niet onderhandelen over de prijs.
Als loon hield de molenaar een schep meel in. Dit werd scheploon genoemd. Nu zijn er natuurlijk scheppen in allerlei vormen en maten. Dus logisch dat er vaak ruzie was over de grootte van de schep.
In 1650 pikken de vrouwen in Culemborg het niet meer. De molenkar, waarop zij verplicht hun graan moesten laten brengen naar de molen en hun meel moesten laten thuisbezorgen voor een stuiver per zak, rekende hoge prijzen. De vrouwen kwamen in opstand. Een van hen, de weduwe Luyt Wortel, wordt gearresteerd en gevangen gezet. Woedend trekken de vrouwen met hun blauwe schorten als vaandel en hun pannen als trommel naar het gemeentehuis en bekogelen het gebouw. De angstige bestuurders laten Luyt vrij. Als in de zomer graaf Georg Frederik van Waldeck-Pyrmont weer in de stad is en hoort wat er gebeurd is, verbant hij Luyt alsnog levenslang uit de stad.
Zoals gebruikelijk betekent levenslang ook hier niet levenslang, want de verbanning wordt later weer ingetrokken. De molenkar gaat wel weer rijden, zodat de twee windmolens van Culemborg weer een graantje konden meepikken van het meel van de burgers.
Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.

Meer weten of vragen?

Ben je geïnteresseerd geraakt door dit blog? Stuur me een berichtje en help je verder!

3 Reacties

  1. Carel

    Leuk in stukje geschiedenis verpakte spreekwoorden!

    Antwoord
    • Martha

      Dank je wel :). Hoop dat het geen graan eh, gras voor je voeten heeft weggemaaid!

      Antwoord
  2. Carel

    Ik vind vast wel een oplossing

    Antwoord

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Pin It on Pinterest